Terugkeer: wat heeft de Camino je gebracht

Deze vraag wordt regelmatig gesteld. Zeker als ik zeg dat ik vaker loop, hoor ik deze vraag. Wat brengt dan de Camino? Dat is voor iedereen verschillend en niet zo eenvoudig te beantwoorden. Het hangt ook af van waarom mensen lopen. Voor sommige mensen is de Camino de reis die ze maken na hun pensionering. De scheiding tussen het werkzame leven en het leven erna. Door de Camino leer je wel te leven bij de dag en te leven met dat wat de dag je brengt. Vooral als je tijd hebt kun je voor dit proces ook de tijd nemen.

Sommige lopen om iets uit hun leven te verwerken: verlies van een dierbare, verlies van werk, echtscheiding enz. Om iets achter te laten. Het symbool is de steen die je legt bij het Cruz de Ferro. Je laat iets achter je en kunt opnieuw beginnen. Je kunt de toekomst weer open tegemoet gaan.

We hebben op een van onze Camino's een man ontmoet. Hij bracht voor de tweede keer een steen naar het Cruz de Ferro. Hij was net gepensioneerd en verloor in het jaar van zijn pensionering zijn vrouw aan kanker. Ze hadden geen kinderen tot hun grote verdriet. Een keer een steen brengen was voor hem niet genoeg.

Andere lopen de weg uit dankbaarheid. Bv omdat ze genezen zijn van een ziekte. Ik heb een vrouw ontmoet. Ze had lymfeklier kanker. Donderdag had ze de laatste chemo gehad en maandag is ze op reis gegaan. "Slaat de chemo aan, dan is dat dankzij de Camino. Slaat deze niet aan, dan heb ik deze ervaring tenminste mee gemaakt." was haar reactie.

In de herberg Pieros treffen we een koppel aan. Hij Italiaans en zij Braziliaans. Ze hebben elkaar op de Camino ontmoet. Zijn toen in Londen gaan wonen. Maar passen, volgens hen zelf althans, niet meer in het gewone leven. Ze hebben na hun Camino gewerkt om wat geld te hebben. Hebben toen al hun spullen verkocht en zijn toen met een tent nog een keer de Camino gaan gelopen. Na deze keer hebben ze besloten om hun leven in dienst te stellen van de Camino. Ze zijn steeds ergens 

anders een tijd Hospitalors. En als ze niet ergens vrijwilligers zijn, dan lopen ze een stuk van de Camino. Ze hebben David, de man van de berg voor Astorga geholpen met zijn tuin. David wilde graag van het bouwval waar hij zijn tentje heeft, een tuin maken. David gelooft in het " universum". Hij sprak zijn wens uit tegen de Camino bezoekers die bij hem langs kwamen. Een Camino bezoeker begon een Facebookpagina om geld in te zamelen. Nu is het bouwval van David en hij maakt er voor iedereen die langs komt wat moois van. Iedereen mag er van genieten. Eigenlijk lijkt dit op het oude kloosterleven. Leven in soberheid en er zijn voor de ander. De andernruimte bieden voor een adempauze. Het is mooi dat er mensen zijn die zo werken aan hun dromen. Maar dit kan ook niet iedereen. En als je een gezin met kinderen hebt, is deze manier van leven mooi, maar niet reëel. 

De Camino maakt dat je een tijdje in een cocon leeft. Je hoort geen nieuws. Je neemt door de afstand letterlijk afstand van alles waar je thuis druk mee bent. En of je wilt of niet je moet door, want 's morgens gaat de herberg dicht en moet je weer verder. Als je moe bent onderweg, willen mensen je wel helpen met een praatje, maar zult toch zelf door moeten lopen en je ene voet voor de andere zetten. 

Je merkt dat het enige wat je nodig hebt, je rugzak met wat extra kleren en wat eten is.  Onderweg zijn daardoor meeste mensen zijn blij en gelukkig en je leeft een tijdje in een wereld, waar je ergste probleem de blaren of je knieën zijn. En dat is heerlijk om een tijd te kunnen ondergaan. Dit is een luxe. Want niet iedereen kan zich dit permitteren om zo uit te breken uit het dagelijkse bestaan. En je beseft hoe dan ook dat je terug kan naar een plaats met een dak boven je hoofd.

Als het leven zo eenvoudig was, dan was het voor alle Afrikaanse mensen die huis en hard verlaten en de Middellandse zee oversteken, ook een manier om hun nieuwe leven op te bouwen. Dat zijn onvergelijkbare situaties. Dus roepen op de Camino dat je het kunt doen met alleen je rugzak is niet reëel. Maar dat je met veel minder toekunt is wel een feit. En dat je je soms heel drukt maakt om eigenlijk onbenulligheden ook. 

Uit mijn eigen ervaring weet ik dat je wel anders terug komt, maar je leed of verdriet is niet over. Misschien dat je er wat anders tegen aan kijkt. 

Wat brengt de Camino je dan of wat leer je van de Camino?nEr zijn hele triviale zaken als het beter spreken van je talen. Iedereen communiceert met elkaar en het maakt niet uit wat je niveau van je taal is, als je maar praat. Ik kan me na 4 Camino's goed redden met het Engels en Duits. Leg ook veel makkelijker contact. 

De eerste Caminoroute heb ik thuis helemaal uitgeschreven.Wat ga ik elke dag lopen....Dat was toch het stukje zekerheid dat je wilt inbouwen. Nu weet ik, dat wat je plant toch niet uitkomt of dat het regent en je 's middags sneller een herberg zoekt. Nu ga ikop reis en het maakt me niet meer uit hoever ik kom of hoe de herberg er uit ziet. Het is allemaal betrekkelijk. Dit heeft me geleerd om niet alles te willen regelen en te organiseren. De dingen komen, zoals ze komen. Soms denk je dat je alles voor bent en dan komen de problemen uit een heel andere hoek.

In het begin denk je dat het jammer is dat je mensen uit het oog verliest. De een loopt namelijk sneller dan de ander. Of soms kiest iemand voor een rustdag. Het mooie is dat je ziet dat mensen hun eigen plan trekken en dat dat goed is. Je trekt een tijdje samen op en geniet van elkaars gezelschap en je deelt elkaars verhalen. En dat is dan goed. De waarde zit is het loslaten en niet in het vast willen houden. Je trekt je eigen plan. Doet wat goed is voor jezelf. Daar waar nodig ben je beschikbaar voor anderen, maar je beseft dat ieder zijn eigen weg moet ontdekken en moet gaan. En dat is wel een les waar ik in mijn werk als ik coach veel aan heb. 

Ook het besef dat aan alles een eind komt. Hoe lastig en hoe vervelend en naar situaties zijn. Aan alles komt een eind. Elke route heeft een begin en een eind. Dat eind is misschien niet altijd wat jij wilt, maar er is een eind. En ook dat is goed. 

Als ik dieper kijk brengt het met afstand kijken me wel het meest. Je kunt door blijven gaan in je eigen kringetje, in je eigen cirkel. Maar de enige die dingen doorbreekt ben je zelf. Jij bepaalt de stap naar de andere cirkel, naar de volgende kring. En jij maakt de keus hoe jij met de dingen omgaat. Dat betekent niet dat alle problemen weg zijn, maar het maakt, althans voor mij, dat ik er anders naar kijk. Camino: Een waarde(n)volle levensles. 

De dertigste dag van Santiago naar huis!

Na een heerlijke koele nacht op het kleine bed met de schone frisse lakens, moeten we nog een keer vroeg opstaan! Om 6.30 uur lopen we door de straten van Santiago om de bus van 7 uur naar het vliegveld te halen. MijnMaatje is erg zenuwachtig. Gisteren voor de zekerheid nog even een kaart gehaald bij de Tourist officie van Santiago. MijnMaatje was helemaal ontdaan, want hij kon het bureau niet vinden. Hij wist toch zo zeker waar het bureau zat. Nu blijkt een van de twee bureaus te in verhuisd. In Santiago heb je een office van de stad en een office van Galicia.

Het was dat we geen tijd hadden om de route naar de bushalte te lopen. Naar mijn idee moet ik naar twee keer al daar te zijn opgestapt en met mijn richtingsgevoel de halte wel weten.

Vanmorgen moesten we dus ook vroeg weg, want stel je voor.....  Helaas was de bril van MijnMaatje zo vies na 14 dagen Camino dat de kaart in het schemer van de morgen niet te lezen was. Toen maar op het gevoel. Ik nog half in slaap sukkel maar mee. Maar alle zenuwen ten spijt, in een ruk belandden we bij de juiste halte.

Er staan meer pelgrims bij de halte! De mensen op wandelschoenen met rugzakken hebben met grote de getalle de meerderheid. Naar huis, soms na een paar dagen, maar de meeste toch, te zien aan de ruige haardossen en baarden, na enkele weken. Bij het vliegveld wordt de groep nog groter. Je herkent de pelgrims meteen. Met grote getalle gaan we om 9.30 uur aan boord. Een half uur te laat. Maar ja, dat is Spanje, zeggen we tegen elkaar.

De vliegreis breng ik dommelend door. Naast ons zit een Spaanse man die in uitstekend Vlaams een praatje begint. Hij blijkt een Belgische vrouw te hebben. Maar wij zitten wat stilletjes naast elkaar. MijnMaatje uiteraard bij het raam, klaar met de camera. Tot zijn grote verdriet is het bewolkt en kunnen we het spoor van de pelgrims door Spanje niet volgen. 

Na een voorspoedige reis belanden we rond 12 uur in Brussel en gaan we op zoek naar de trein. We blijken nog een uurtje te hebben en doen wat boodschappen in de supermarkt op het vliegveld.  Ook de wifi proberen nog even uit. Misschien lukt het om de blog te laden. En dat lukt. Met foto's en al. In Santiago lukte dat niet.

Rond enen pakken we de trein naar Rosendaal. Tot onze verbijsting is het slecht weer. Grauw en motregen! Dat maakt het thuiskomen nog lastiger. MijnMaatje leest de laatste bladzijden van Habe Kerkeling en slaat het boek dicht net voor de Nederlandse grens. 

Ik moet het nu echt onder ogen gaan zien. Vanaf nu breekt het gewone leven weer aan. Maar dat leven lokt niet. Graag zou ik nog een poosje Caminoleven voort willen zetten. Maar dat is de kunst: thuis leven als op de Camino. Dat vlat nog niet mee. Het begint al in Rosendaal, waar we 5 minuten tijd hebben om de OV pas van MijnMaatje omzetten voor de samenreiskorting. Kiezen we voor de trein zonder samenreiskorting of voor 30 minuten wachten met korting? Na een lange discussie kiezen we voor de eerste optie. Maar het blijkt dat we toch door poortjes en dergelijke moeten en op het nippertje  lukt het om toch de OVpas om te zetten. Komt alles toch weer op zijn pootjes terecht.         

In Arnhem haalt dochterlief ons op en brengt ons verder.  We zijn thuis! 

Van de huiskamer Van de Lage  Landen ontvingen we dit gedicht:

Vanaf hier

zal ik terugkeren 

naar het gewone leven

van alledag,

niet gewoon meer

na al wat ik ervaren heb

en als rijkdom

opgeslagen in de weg

die ik zelf ben.

Ricky Rieter

En mijn tekst van vandaag: "Oost, west, thuis best!" ????

Onderweg: je rugzak

Mijn Camino's hebben me geleerd dat ik met heel weinig toe kan. Maar waarom neem ik dan toch nog steeds te veel mee? Als ik thuis kom deze keer, ga ik alle spullen, die ik niet gebruikt hebt en waar ik misschien wel zonder kan apart leggen en nog eens wegen. Het lijstje van niet gebruikte of heel weinig gebruikte dingen wordt steeds langer. Wat dacht je van extra nieuwe batterijen voor mijn hoofdlamp. Ik heb er 12 bij me en nog niet een van gebruikt. Alsof je geen batterijen in Spanje kunt kopen. Wat dat je van een toilettafel vol met zalfjes, maar eigenlijk gebruik ik ze nooit. Twee zonnebrand crèmes. Een is ook voldoende. Een groot kladblok met met schrijfpapier. Nooit gebruikt. Twee boeken. De ipad. De verbinding is toch te langzaam om te gebruiken. 5 Onderbroeken. Aan twee heb je ook genoeg. Een aan en een in de was. Nog twee extra 't shirts.

Verder is mijn spijkerbroek heerlijk, maar wel erg zwaar. Ik zie veel vrouwen lopen in leggings. Die wegen niets, maar ik vind dat ik er ook niet in uit zie. Maar een wat lichtere broek zou handig zijn. Verder denk ik dat mijn rugzak zelf ook te oud is. De nieuwe modellen zijn veel lichter. Ik gebruik nog steeds mijn dagrugzak die we gebruiken voor het wandelen in Oostenrijk. Toen ik de eerste keer liep dacht ik, ik koop geen nieuwe rugzak voor deze ene keer. Gebruik wel de oude. Inmiddels loop ik nu de vierde keer en ik gebruik nog steeds deze. 

Waarom toch zoveel mee? Ik zie ook mensen lopen met zulke zware rugzakken. Ik zag een Zwitsers meisje met hele dunne spillebenen. Haar rugzak was twee keer zo groot als die van mij. Ik zag haar gaande weg letterlijk bezwijken onder de last. Ze kreeg last van knieën, bleef toch door lopen. Op het laatst stapje voor stapje. Heeft de zware rugzak het te maken met op safe willen spelen, zorgen dat je steeds op alles bent voorbereid? Of met slecht loslaten? 

Ik trof ook Vincent. Deze had een hele lichte rugzak. 6 kilo. Dat is wel heel erg licht. Ik raakte met hem aan de praat. Op de gram nauwkeurig heeft hij alles berekend. Zelfs zijn onderbroeken op de grammen af uitgezocht. Over alles nagedacht. Vond mij maar bespottelijk met mijn ipad en iPhone. Kun je toch de zelfde dingen mee doen? Hij had een lijst van alles en zelfs echt op de gram nauwkeurig wist hij wat hij  bij zich had. Dat is ook weer het andere uiterste. Maar dit leek toch weer, zij het op een andere manier, willen beheersen. 

Zegt de rugzak dan iets over hoe je bent als mens? Alles mee willen nemen? Op zekerheid of op niet los kunnen laten. Maar dan hebben we het nog niet hoe alles in de rugzakken zit. Zit hier ook een lijn in? 

Ik herinner me Guy die in de herberg de rugzak op de kop gooide en alle op de grond mikte. Daar een sok en hier een broekspijp. Of de Franse directeur van de basisschool die de hele dag haar handen en spullen aan het schoonmaken was met water of met de steriele gel. Of mensen die om 6 uur op staan en de hele tijd rommelen met hun spullen en om 7 uur nog niet klaar zijn. Organiseren is niet voor iedereen weg gelegd. Het is verbazingwekkend wat mensen mee slepen. Zo zag ik nu een jongen met een banjo. Heb hem er niet op horen spelen, maar hij moest er de hele tijd opletten.

Met dezelfde verbazing als ik naar mensen kijk met hun gerommel en spullen, zie ik mensen naar mij kijken als ik mijn theedoek uit mijn rugzak haal. Ik gebruik de achterkant altijd als kant die ik op een picknick tafel of bankje uitleg. Ik vouw hem zo dat de buiten en binnenkant elkaar niet raken. Voor mijn gevoel heb ik zo altijd een schone eetplek. Dat doe ik al jaren zo en voel me onthand zonder mijn theedoek. 

Maar door het lopen met de rugzak voel je wat je mee sleept en wat alles weegt. Je kunt gaan besluiten wat er mee gaat doen? Nog langer mee slepen, opruimen of een alternatief zoeken? Wat ga je doen? In een tekst die ik kreeg op de Camino las ik dat het eigenlijk met je metaforische rugzak ook zo is. Wat ga je doen met de dingen uit je leven die je steeds mee neemt. Door de rust die je tijdens de Camino hebt, heb je de tijd om er over na te denken. Door de afstand van thuis staat alles in een ander perspectief. En zie je soms beter wat je doet en wat er gebeurd!  Tijd om de zaken letterlijk eens te wegen en te besluiten wat ik er mee ga doen!

De negenentwintigste dag van Pédrouza naar Santiago

Vanmorgen heel vroeg opgestaan. Nog 22 km te gaan. En we willen ook nog even genieten van Santiago. Om 7 uur liepen we. Het was zonnig en fris. Prima wandelweer. Tot de laatste dag blijft een uitdaging. Weer klimmen, wat dalen en weer klimmen. Maar rond 12.00 uur lopen we Santiago binnen. Denk niet dat je er bent, je hebt dan nog een half uur te gaan. Maar rond 12.30 uur lopen we dan het plein voor de kathedraal op. Het plein is bijna leeg. We weten niet wat we zien. Dat kan ook anders.

Op het plein zien we de Italiaanse uit À Balsa. Is ook gearriveerd. Ze vertelt ons dat de wachttijd in de rij bij de pelgrim office 20 minuten is. Snel spoeden we ons er heen. Er is een rij, maar deze is te overzien. In de rij staan Mieke uit Nederland en Bertha uit Zuid Tirol, van allebei kan ik een foto maken als ze naar binnen gaan. Ook een Duitse jongen die we vaker zijn tegengekomen staat in de rij. Ook van hem kan ik net een foto maken. Als er een bel gaat mag de volgende. Na een kwartier zijn we zelf aan de beurt. Ze vragen waarom je loopt en wat je reden is. Ik geef op: religieus en spiritueel. En dan mag ik mijn Compostella in ontvangst nemen. 

Het geeft een raar gevoel. Het is weer voorbij. Aan alles komt een eind, ook aan de Camino. We gaan gelijk een kopje koffiedrinken bij de Huiskamer van de Lage landen van het Nederlands Jacobsgenootschap. We schrijven onze naam in het boek. We zijn nummer 207 en nummer 208. Zoveel Nederlanders gingen ons dit jaar al voor.  We hebben ze onderweg niet gezien. We praten even en ook Mieke schuift aan en later Jan met zijn vrouw. 

Dan gaan we op zoek naar een Albergue en warempel aan de straat achter de kathedraal vinden we een herberg met een tweepersoons kamer. We betalen wel 18 p.p. maar dan blijken we ook wat te hebben. En prachtige zolderkamer en een bed met frisse schone lakens. En natuurlijk is er een addertje onder het gras, het bed en de kamer hebben Spaanse afmetingen. We moeten gebukt lopen, dat is niet erg. We slapen er immers alleen. Het bed is een twijfelaar, bij kou heerlijk! Nu maar hopen dat het vannacht koud is. 

Ik moet als ik het bed zie steeds denken aan een enorme Schot die ik ben tegen gekomen. Je moet er niet aan denken dat ze hem en zijn vrouw dit bed aanbieden. Als hij erin gaat liggen op zijn zij met opgetrokken knieën is het bed meer dan vol. 

We nemen het er even van en vlijen ons op het bed. Heerlijk een kamer voor ons alleen met een schoon fris bed. Er is niets  om de spullen op te leggen, dus zodra we besluiten om te gaan douchen verandert de strakke schone kamer in een zwijnenstal van vuilewas, stinkende sokken en weet ik wat voor troep er uit de rugzakken komt. 

Hoewel het erg verleidelijk is om me nogmaals op dit bed te vlijen, roept natuurlijk Santiago ook! We bezoeken allerlei winkeltjes. Ik ben op zoek naar een boto pruformo voor naast mijn schelp aan mijn halsketting. MijnMaatje vindt nog  een ring met een schelp. Daar ga ik dan maar voor.

We eten een stuk pizza en gaan daarna zo zachtjes aan naar de mis.  We zitten om 18.30 uur klaar voor de mis die om 19.30 begint. Ik begin om de tijd te doden met het blog. Om 19.10 uur beginnen de voorbereidingen. De security        geeft aan dat alle toeristen de kerk moeten verlaten. Geen mens die dat doet. Ook mogen er geen foto's of filmbeelden worden gemaakt. Ook daar houdt niemand zich aan. 

We zitten met vier personen een beetje breeduit op een bank waar je eigenlijk met 5 kunt zitten. Misschien kunnen we nog een bekende een plekje bieden. 10 over zeven wordt Albert op zijn schouder getikt door een enorme Mexicaanse lady. Dan is taal universeel en we begrijpen dat we op moeten schuiven, wat we fatsoenshalve ook maar doen. We zitten nu gespannen tussen de zijkanten van de bank. De Mexicaanse is erg aardig. Als bij het oefenen van de liederen blijkt dat wij er niets van begrijpen, schrijft ze gauw voor ons de teksten op, zodat we mee kunnen zingen. Dat maakt de dienst net wat toegankelijker. Honderdduizenden pelgrims die de mis op jaarbasis bezoeken en geen liturgie. Ook dat is de Camino. 

De kerk hier houdt je ook in spanning. We weten van mensen dat ze er tegen gelopen hebben om vandaag de mis te maken. Er wordt gezegd dat op vrijdagavond altijd de boto pruformo zwaait. Het grote wierookvat dat zwaait om de geur die de pelgrims verspreiden te verdoezelen, althans dat is de traditie. Je leest in de info dat het vat alleen zwaait als er 350 euro betaald wordt. Er moeten namenlijst 8 mannen helpen om aan het vat te trekken. Voor veel mensen is dot de kroon op hun tocht. Inmiddels zijn we doorgewinterde pelgrims. We hebben meegemaakt dat we wel 5 keer op een dag het vat hebben gezien. Onderweg geven we aan dat mensen zich niet zo druk moeten maken om het vat, het zwaait toch wel. We worden dan wat ongelovig aangekeken en mensen blijven rennen om op tijd vrijdag et te zijn. 

Na de mis lopen we nog even door het oude centrum. Jammer dat we maar zo kort hier kunnen zijn. En dan zie ik tot mijn verbazing Wil en Ton. Deze mensen heb ik voor het eerst ontmoet toen ik hospitalera was in Saint Jean Pied du Port in 2012 en vorig jaar in Le Chemin. Zij hebben de Via de La Plata gelopen en zijn net in Santiago beland. Dat is wel heel erg toevallig. We besluit samen wat te drinken. Dan blijkt dat hun dochter bij toeval in de trein vandaag in Nederland Yvonne ( die vorig jaar ook samen met mij en Ton en Wil in Le Chemin zat) heeft ontmoet. Deze zat naast dochter en hoorde hun dochter praten over de reis  van hun ouders in Spanje. De dochter stuurde een app met de foto van Yvonne en haar naar haar ouders. Dat is al toeval en dat wij dat 's avonds Ton en Wil in Santiago ontmoeten! Zij zijn in de zeventig en hebben er 1000 km op zitten. 40 dagen gelopen!  De ontmoeting is weer een bijzonder moment op de Camino en geeft deze laatste dag extra kleur. 

Dan is ook deze laatste dag ten einde. En de tekst van vandaag is van Martha de yogajuf: " Aan alles komt een eind!" 

De achtentwintigste dag van Arzua naar Pedrouza 20 km

Het was erg rustig in de herberg. Deze bestond uit 3 gedeelten van 20 bedden. We sliepen in het middelste stuk en we waren alleen. Dat betekende erg rustig slapen. Rond 7.30 uur maakte MijnMaatje me wakker. We hadden zelf ontbijtspullen, dus een paar broodjes en wat sinaasappelsap. Dat sloegen we snel achterover en we liepen om 8 uur. Vrij laat, maar er zijn zoveel herbergen, dat je zeer relaxt kunt lopen. Er is plaats genoeg.

De route is niet zo mooi meer als de vorigen, maar eigenlijk best nog wel redelijk. Die van morgen vind ik niets meer. Na een een uur krijg ik wat last van een van mijn tenen. Bij de stop toch nog maar eens gekeken. Ja, hoor een fikse blaar op een teen. Van alles heb ik bij me, maar geen alcohol om te ontsmetten. Ik heb hem toch maar door geprikt. We hoeven maar twee dagen meer, ontsteekt hij, dan zij het maar zo. 

Er zijn erg veel mensen onderweg. Ik heb nog nooit deze aantallen meegemaakt. Veel wandelaars vind ik geen probleem, maar die mountainbikers. Ik loop met mijn oortjes in, want de teen doet zeer en mijn schouder speelt wat op. Dat leidt dan wat af. Anders voel je  alleen je teen maar. Ik ben bijna aan het eind van mijn luisterboek en wil graag horen hoe het af loopt. Eigenlijk is het levensgevaarlijk. Volgens mij kennen ze hier in Spanje geen fietsbellen. Je hoort af en toe een kreet en dan moet je maar weten wat de bedoeling is.

We nemen lange pauzes en doen het erg rustig aan. Rond 14.30 uur zijn we in de herberg. Uiteraard zien we we bekenden. Het is wel leuk om morgen in Santiago aan te komen en wat betekende gezichten te zien die het ook gehaald hebben. 

Net krijgen we via facebook bericht dat het niet goed gaat met een nichtje van ons. Ze heeft borstkanker. We zijn er erg aangeslagen door. Zo jong nog en zo ziek. We zijn helemaal van slag. Het is dan in eens niet zo leuk om in een herberg te zitten met veel lawaaimakende jonge Spanjaarden. Het praten is erg schreeuwerig, maar ze liggen ook op de bedden met hun iPhones. Ze kijken of luisteren naar muziek zonder oortjes. Dus een kabaal van je welste. 

Ondertussen beginnen een groep Tsjechische vrouwen te koken. Ook met het nodige lawaai. Het is in Spanje redelijk goedkoop, maar als je met een groep van 8 vrouwen bent, kun je beter zelf koken. Voor 10 euro heb je heel veel boodschappen. Is toch nog weer goedkoper dan allemaal een menu del dia.

Ik heb eerst mijn luisterboek afgeluisterd en heb toen lang gedoucht. Het was een heel heerlijk warme douche. Erg fijn. Ik zit nu tussen de schreeuwende Spanjaarden het blog van vandaag te schrijven. MijnMaatje wil principeel 's middags niet slapen, maar ik zie hem iedere keer wegdommelen boven het boek van Hape Kerkeling. Dat boek wil maar niet uit. Zeker voor iemand als MijnMaatje die met alle mensen praat en grapjes maakt zijn de middagen zo om. Dus het boek gaat echt bladzijde voor bladzijde. 

Zo meteen maar eens iets zoeken om te eten en wat boodschappen te doen voor morgen: de allerlaatste etappe. Heel lang heb ik het voor me uit weten te schuiven, maar het is bijna ten einde. En het is goed. Ik begin uit te kijken naar mijn eigen douche en mijn eigen frisse bed. Nog twee nachtjes en dan: weer thuis.

De tekst van vandaag: We zagen een heleboel. Een slinger van teksten zelfs. Bij iemand die in de tuin een terras had. Voor een donativo kun je koffie en fruit krijgen. De slinger hing aan de schuur waar we langs liepen. Een sprong er uit: "Geloof je omdat je ouders geloven of geloof je niet omdat je vrienden niet geloven?"

MijnMaatje heeft een nieuwe Camino vriend;

Onderweg: wat maakt een wandeling tot een pelgrimsreis

Wandelen doe ik al jaren. Wandelen van hostel tot hostel kennen we ook van vakanties in Engeland en Luxemburg. Maar wat is nu het verschil tussen een wandeling en een pelgrimstocht. Het antwoord is lastig te geven. Meningen zijn erg verschillend. De een zegt, een lange tijd van huis om zo het gewone leven een tijd los te laten. Andere zeggen dat ze geroepen worden om te gaan. Iets zegt hun dat het nu de tijd is om te gaan. Gemeenschappelijke hebben alle meningen dat het gaat om een langere tijd los te zijn van gezin, werk en andere verplichtingen. Het moet wel gaan om een reis. Anders kun je zeggen dat je tijdelijke ergens anders woont. Het loslaten gaat verder dan alleen werk etc. Je gaat op reis met je rugzak en het onbekende tegemoet.
Het onbekende kan voor iedereen verschillend zijn. Van niet weten waar je zult slapen tot voor het eerst zelf iets bestellen in het buitenland. Ook het loskomen is voor iedereen anders. Van echt een tijd afscheid nemen tot in plaats van elkaar zien dagelijks een appje.
Er zijn geen regels. Misschien de regel dat je de laatste 100 km van de Camino Frances 2 stempels per dag moet hebben om in aanmerking te komen voor een Compostela als je loopt en 200 km als je fietst.

Het meest ideale is als je langere tijd van huis kunt gaan, met je rugzak en wat geld en dan maar op je af laat komen wat de weg je brengt. "Der weg ist das Ziel!" . Bij dit loslaten hoort dat je geen herbergen reserveert en je eigen rugzak draagt. Je reisgenoten zijn de medepelgrims. En ontberingen als warmte en kou, een onderdeel van de weg.  Je laat je voeren op de cadans van het opstaan, het lopen, aankomen, eten, slapen en weer opstaan. En je helpt elkaar daar waar nodig. Er ontstaan nieuwe vriendschappen.

Sommige mensen zijn in bovengenoemde "regels" rigide.  Als je je niet houdt aan deze ongeschreven afspraken ben je geen pelgrim. Dat is nu wel het dilemma, want voor iedereen is de situatie anders. De een kan meer dan een ander.
Wat dat betreft vind ik, lijkt de Camino op constructivistisch leren. Je leert nieuwe dingen, die je  uitprobeert in je eigen context van je werk. Jou werk in jou omgeving is leidend voor je leerproces. Of althans zou de Camino moeten zijn. Jou eigen situatie bepaalt je manier van pelgrimeren. Een paar grove spelregels: 1 Nacht in een herberg, 's morgens om 8 uur weg zijn en je slaapt bij elkaar op een zaal.

Je kunt je etappes zou lang maken als je zelf wilt. Ben je niet instaat om je rugzak te dragen, dan stuur je deze met met de Jaccotrans. Kun je niet zonder slaap, dan neem je een nachtje een hotel. Heb je geen weken vrij, dan ga je toch wat minder. Op deze wijze is een Camino mogelijk voor iedereen.

Af en toe zie je een bus stoppen op de Camino. Een groep reizigers stapt uit en loopt een stuk en de bus haalt ze na een paar km weer op. Sommige doen er meewarig iover. Iedereen doet zijn Camino op zijn eigen wijze. Misschien is een lange tocht niet weggelegd voor deze mensen. En op deze wijze proeven ze er wel aan.
Net als het gebruik van een taxi. Aan de buitenkant weet jij niet wat er aan de hand is. Wie weet hoelang iemand al loopt met pijnlijke knieën. Dat oordelen over of iemand nou meer of minder een pelgrim is, is niet des Camino!

Dan hebben we het hier in dit stuk nog niet eens over of een pelgrimstocht een religieus of spirituele karakter moet hebben of kan hebben. Het gaat te ver om hier nu op in de gaan, maar ik zie zelf gebeuren dat als mensen gaan om sportieve of culturele redenen er toch na een paar weken wat spiritueels ontstaat of gebeurt.

Door de digitale tijd verandert er er wel wat. Ging ik eerst op pad met dagelijks een SMSje. Nu staat de app als ik niet uitkijkt de hele dag aan. Ik merk dat ik een bar bijna uitzoek op het wel of niet hebben van wifi. Dat maakt het loskomen van werk en thuis wel veel moeilijker. Lang heb ik ook getwijfeld over of ik wel of niet een blog zou maken. Ik heb alle keren nog geschreven. Maar een keer niet digitaal. Daar heb ik nu wel spijt van, want ik merk dat je toch niet alles gaat uittikken thuis. Ik geniet altijd weer als de verhalen thuis nalees. Bijna alsof ik op reis ben.
Maar het direct beschikbaar hebben van internet maakt het loskomen van thuis wel moeilijker. Zelf heb ik er voor gekozen om mijn werkmail uit te zetten, niet te kijken op Pintererst en mijn werkblog. Verder is de wifi zo beperkt dat alle andere opties van de ipad het toch niet doen. De eerste dagen was het lastig, maar gaande weg kon ik het beter loslaten en verloor ik zelfs mijn interesse erin.
De volgende keer neem ik de ipad niet meer mee. De blog waar ik nu in werk kan ook op mijn iPhone en dan is de ipad niet meer nodig.

Wil je eruit halen wat er in zit, dan is het fijn dat je met alle facetten van het pelgrimeren kunt ervaren. Lang van huis zijn. Echt loslaten. Samen lopen, alleen lopen, samen slapen, samen of alleen eten, genieten van de omgeving, gesprekken, de warmte, de kou, de pijn. Dit alles samen maakt de Camino tot een ongelofelijk vormende ervaring.

Een ervaring die in alle opzichten een meerwaarde vormt voor mijn leven. Een ervaring die ik iedereen gun!

Aanvulling: 

Bij toeval kreeg ik een foldertje van een christelijke organisatie die ook ergens met een terrasje aan de Camino staat. Het begint met een vraag van een jonge pelgrim aan een oude pelgrim: " Wanneer ben je een goede pelgrim? Als je naar huis gaat en zorgt dat je thuis met iedereen compassie kunt hebben."

De zevenentwintigste dag van Portomarin naar Arzua 24 km en een stukmet de bus

Gisteravond hebben we gegeten met Sue en Leny. Het was erg gezellig, maar bovenal ook weer bijzonder. We kwamen aan de praat over de herdenking van 100 jaar geleden de slag bij Gallipoli in Turkije door het leger van Australië en Nieuw-Zeeland. Sue is in Turkije daarbij geweest. Ik weet natuurlijk het een en ander over de Eerste Wereldoorlog, maar de geschiedenis van het derde front in Europa, dat op een drama is uitgelopen, ken ik niet. Was niet een onderwerp in onze geschiedenislessen.  Er schijnen meer dan 50 % van alle jongens gesneuveld te zijn. Deze troepeninzet wordt jaarlijks in Australie en Nieuw-Zeeland herdacht. Anzac day is de naam van dit gebeuren en vindt plaats op 25 april.

De betrokkenheid bij dit gebeuren van Sue, maar ook van Leny is heel groot. Sue' s opa heeft daar gevochten. Leny is 24, maar wist naar mijn idee ook alles over dit onderwerp.

We zagen tijdens het eten nog wat andere Caminobekenden. Omdat we morgen een extra etappe met de bus gaan doen, betekent het dat we deze mensen niet meer gaan zien. Dat betekent ook afscheid nemen.  Tja, ook dat is de Camino. 

Vanmorgen liepen we heel vroeg. Rond 7.30 uur waren we op pad. Ten eerste voor de warmte en ten tweede, omdat we graag met de bus wilden in Palas de Rei om 15.15 uur naar Arzua. We moeten immers helaas een dag inkorten. De route was het eerste stuk niet zo heel mooi. Langs een asfaltweg, die we verschillende keren moesten oversteken. Er werd erg hard gereden, dus ook nog wel gevaarlijk. 

Ook waren de boeren druk. Overal lag gras open en de boeren reden als gekken met hun opraapwagens. Ze zullen wel gewend zijn aan pelgrims op hun wegen. Maar het ging met grof geweld! Morgen voorspellen ze regen, dus er wordt heel hard gewerkt om alle gras droog binnen te krijgen! 

Het tweede gedeelte was mooier en we liepen weer door een glooiend landschap. Het was vandaag veel klimmen en dalen, maar gelukkig was het niet erg warm. De route was ook nog wel lang, 24 km en stond in het boek voor 7.30 uur. Meestal loop ik sneller, maar vandaag klopte het redelijk met het boek. Dus rond 13.40 uur waren we in Palas de Rei. Ik snap niets van de busregeling. Een bus om 13.50 uur, een bus om 15.15 uur en een bus om 18.00 uur. Zeg mij maar wat de logica is. Als ze rekening houden met de siësta, dan kloppen de tijden niet, want tussen 14.00 en 16.00 ligt alles hier in Spanje stil. Sommige winkels openen pas weer om 17.00 uur en zijn dan geopend tot 20.00 uur. Maar waar het dan om gaat?

Ons lukte het om de bus van 13.50 uur te nemen. MijnMaatje vond het erg spannend. Geen bushalte te bekennen. Hij had het opgezocht op internet en we zijn gaan staan waar de dienstregeling aan gaf dat de bus zou komen. Er stond nog een mevrouw en met handen en voeten kon MijnMaatje aan haar vragen of ze op de bus wachtte. En dat deed ze. Ik herinner me dat van Fromista ook. Een 1/4 deel van een a4tje met bustijden op een raam met allerlei affiches. Je heb geen idee of je nou bij een bushalte staat of niet. MijnMaatje wordt hier erg zenuwachtig van. Ik moest ook nog van hem vragen aan de hand van het routeboekje of de bus wel naar Arzua reed. Natuurlijk kwam het helemaal goed.

De bus kwam en ik zei Arzua en de chauffeur snapte het meteen. Zo zie je maar weer op de Camino komt het altijd wel weer goed.

Aan de hand van het routeboekje, zagen we op allerlei punten pelgrims lopen. Ook zonder routeboekje zou je het niet kunnen missen. De pelgrims trekken een spoor door het landschap. Er zijn ontzettend veel mensen onderweg. We zagen complete schoolklassen. Die arme kinderen. Vaak niet met goede schoenen en rugzakken. Voor altijd bedorven voor de Camino.

Rond 14.45 uur waren we in Arzua en er was meer dan genoeg plaats in de herberg. We slapen alleen in een stuk met 20 bedden. We lagen eerst op een andere zaal, maar daar waren de bedden zo erbarmelijk. Vannacht heb ik ook al geslapen met de springveren in mijn ribben. We mochten in deze herberg zelf de bedden kiezen. En we vonden een stuk met volgens mij nieuwe matrassen. Dat is natuurlijk voor een herberg een grote kostenpost als ze 75 matrassen moeten vervangen. 

We hadden nog niet gegeten en daarom eerst naar een bar of een supermarkt. We hadden geluk er was een supermarkt open. Gewapend met een fles wijn, stokbrood, een stuk kaas en een halve kilo doppinda's gingen we weer op weg naar de herberg. Na deze heerlijke lunch een snelle douche. Daarna heb ik het matras maar eens een poosje uitgeprobeerd. Ze slapen geweldig, want ik was wel 2 uur onder zeil.

Uiteraard hadden we ook weer een menu del dia. Menu van de dag. 10 euro. En het was zo geweldig. De beste die we tot nu toe hebben gehad. Een heerlijke salade vooraf. Toen een zalige lasagne. MijnMaatje had een varkenshak, maar dat was ook geweldig lekker. En als toetje Griekse Yoghurt met honing en een koekjesmengsel als versiering.  En een hele fles witte wijn! Salut! 

Spreuk van de dag: Ultreia! (Vooruit!) 

De zesentwintigste dag van Sarria naar Portomarin 22 km

Na deze dag nog 3 wandeldagen voor de boeg. Ongeveer 60 km. Met elkaar heb ik dan rond de 560 km gelopen. Hoewel ik het niet wil, moet ik het onder ogen gaan zien. Het aftellen is toch begonnen. We redden het net niet tot Santiago. Daarom zullen we een etappe met de bus moeten doen. We denken dat we woensdag na het wandelen dat gaan doen. Het gaat om 20 tot 25 km, dus met de bus een kippeneindje. De bus rijdt hier van elke grote plaats naar de volgende en tot slot in Santiago. Zaterdagmorgen zullen we met de eerste bus rond 7 uur naar het vliegveld moeten. En vrijdag willen we ook niet te laat in Santiago aankomen. Ik moet nog weer een ring kopen en de Compostela moeten we halen. We willen nog naar de huiskamer van het Jacobsgenootschap. Dat wordt dus een drukke dag. Het weer blijft goed en dat betekent warm tot zeer warm. Dus eigenlijk geen weer voor mij. Ik heb nog nooit een Camino gelopen met zulk mooi warm weer.

De route was vandaag ook weer schitterend. Glooiend landschap, door kleine dorpjes, groene weiden. Veel bloemen. Ik zag vandaag voor het eerst een bloeiende ridderspoor.

We liepen om 7.30 uur om de warmte wat voor te blijven. Dat is goed gelukt. Tot 10 uur was het redelijk. Ik heb vanaf toen alleen in mijn hemd gelopen. Het is zo'n speciaal ding dat geen vocht op neemt. Dus koel en steeds droog. Heb ik normaal onder mijn t 'shirt aan. Ik liep geweldig. Komt nog van alle pillen, wijn en het slaapmutsje van gisteren. Ik heb vannacht geslapen als een blok beton. MijnMaatje moest me wakker maken.

Het was zo overweldigend mooi en een feest om te lopen. Wat ben ik blij met mijn lijf, dat ik dit kan. Afgezien van zere benen en voeten aan het einde van de dag loop ik deze route toch maar. Gisteren een dagje ziek, maar dat loste zich ook weer op.
Te bedenken dat ik thuis te ziek ben om iets te doen en nu nergens last van heb. Doordat het nu droog is moet ik wat meer niezen. Ze zijn hier ook aan het inkuilen en dat geeft stof.  Ook de eiken bloeien, maar daar heb ik geen last van, afgezien van een enkele niesbui. Ik kom zeer uitgerust en vol extra vitamine D en met goede zin weer thuis.
De problemen met knieën en enkels zien we niet meer. Die mensen zijn misschien gestopt of de problemen zijn over. Wat we wel zien zijn nieuwe blaren. Een groep begint ook te lopen in Sarria. Het is dan 100 km voordat je in Santiago bent. Elke dag twee stempels en je krijgt je Compostela. Je certificaat dat je gelopen hebt. Dat schijnt goed op je CV te staan in Spanje. Je wordt ook van de benen gereden door allerlei mountainbikers. Die doen met groepen bv een weekje fietsen. En dan rijden ze dwars door de lopers heen. De fietsers uit Nederland hebben een eigen route en dat is goed. De mountainbikers hebben geen bel en soms hoor je ze echt niet aankomen. Dat geeft wat taferelen tijdens het lopen. Maar iedereen heeft een goed humeur, dus meestal loopt het wel los.
De nieuwe lopers lopen op gymschoenen en de blaren die we daarvan zien doet mijn de maag omdraaien.

Vandaag zijn we in Portomarin. Dit plaatsje lag eerst beneden bij de rivier. Van de rivier hebben ze een stuwmeer gemaakt en het dorp inclusief kerk is 700 meter hoger weer opgebouwd. Steen voor steen hebben ze bepaalde gebouwen verplaatst.

Vanavond gaan we eten met Sue. Een oudere actieve dame uit Nieuw Zeeland. Ze loopt vanuit Leon. Daar hebben we elkaar getroffen en vandaag zagen we haar weer. Ze is in Europa voor viering van een slag van 100 jaar geleden in Turkije. Daar heeft Engeland gevochten en veel van de jongens uit het Verenigd Koninkrijk moesten daar hun dienstplicht vervullen. Omdat er geen veteranen meer zijn, mochten nu 1000 Nieuw-Zeelanders burgers de plechtigheid bijwonen. Vandaar dat zij hier is en ze heeft er een Camino bij aan vast geknoopt.

Ook Leny gaat mee. Ze is een Australisch meisje van 24. Ik zag haar gisteravond alleen eten. Ze zag er toen zo triest uit. Nu heeft ze het bed naast mij. Mijn blauwe zwaailicht verscheen weer en heb haar ook gevraagd om mee te gaan. Heb vanmiddag al wat met haar gedronken. Haar zusje heeft net haar ongeboren kindje verloren. Bellen en appen is dan toch wat anders dan er zijn. Haar moeder komt naar Barcelona. En ze zouden daar samen wat dagen doorbrengen. Daarna zou ze nog een maand naar Japan. Maar ze heeft nu nergens meer zin aan. Ze heeft gezelschap nodig. Ik vond haar gisteren al zo verdrietig uit zien, kon me toen al bijna niet inhouden om een praatje te maken. Maar het was de eerste avond dat MijnMaatje en ik alleen aten. Het zwaailicht van mij wel toepasselijk. Ze is ambulance chauffeur/verpleegkundige.

Woensdag naar Palas de Rei en dan per bus naar Arzua.   Donderdag lopen we van Arzua naar Pedrouza en vrijdag van Pedruzo naar Santiago!

In navolging van Hape Kerkeling die ook dagelijks een tekst geeft, luidt de tekst vandaag: "Wees de verandering". In het Engels: "Be the change". Deze tekst zagen we ergens onderweg! Hoe toepasselijk.

Onderweg: geluk moet je hebben?

Tijdens de gesprekken op de Camino word ik vele keren geconfronteerd met het begrip "Geluk" dat door menigeen gebruikt wordt. "Wat een geluk dat er nog een plekje vrij is." "Ik had het geluk dat een opdracht niet doorging en daarom kon ik weg." "Als ik hier in loop in de zon en vrij van alles wat een beroep op me doet ben ik gelukkig." "Gelukkig kon ik mijn zaak goed verkopen, maar ja wat moet je zonder werk of zond doel?"

Wie ben ik om te schrijven over geluk? Dat vraag ik me af. Elke avond doe ik een poging, maar dan komt er toch weer wat anders op in mijn hoofd, dat eenvoudiger is te beschrijven.  En wat heb ik nu over geluk eigenlijk te melden. Sinds de gesprekken die Villamayor de Monjardin speelt dit door mijn hoofd. Als ik de dagen in het hier en nu bekijk dan ben ik een gelukkig mens. Vrij, elke dag een bed, genoeg te eten, de zon schijnt, geen hooikoorts, dan mag je je toch een gelukkig een mens noemen. Als iemand na de Jezusmeditatie vraagt om een "hug" dan ben je blij dat je die mag geven. Nu is het knuffelgehalte hier in Spanje wel hoog en moet ik daar als calvinistische noordeling wel aan wennen. Maar sinds de jaren van oefening hier in Spanje, gaat ook dat me beter af.
Een dag gelopen zonder pijn en met mensen aan de praat die allemaal toch hun levensverhaal hebben, is het leven goed te noemen. Dan mag je je gelukkig prijzen dat je gezond bent en het geld hebt om dit te kunnen doen.

Ik sprak met een hospitalero over geluk, met name over de maakbaarheid van geluk. Is geluk maakbaar, heb je zelf invloed of overkomt het je? Regelmatig zie ik: 10 stappen tot geluk. En natuurlijk lees ik dat dan.  Dat wil toch iedereen: Gelukkig zijn! Je zou uit de tekst kunnen afleiden, dat je dus geluk zelf kunt regelen. Je volgt het stappenplan en het kan niet mislukken. En als het wel mislukt dan ligt dat aan je zelf. En dan voel je je nog ellendiger als te voren.
Volgens mij zit het niet zo met geluk. De wereld is niet maakbaar. De dingen over komen je ook. Voor een deel kun je niets doen aan ziekte of verlies van werk. Hoe je met de dingen omgaat wel. Dat is volgens mij wel een keuze. Je kunt blijven "hangen" in verdriet. Soms kun je er zelf niet uitkomen. Dan heb je mensen nodig die je helpen om uit je verdriet of boosheid te stappen.

Maar dat is niet altijd makkelijk in een wereld waarin het lijkt dat alles mogelijk is of dat je "recht" hebt op dingen. Dat gevoel maakt misschien dan mensen moeilijk om kunnen gaan met teleurstelling. Je verzekerd je voor brand, je regelt een nieuwe neus en dan krijg je kind met een probleem. Of je eigen zaak loopt niet zoals gedacht. Een probleem dat je niet zelf kunt oplossen.

Misschien dat we in deze tijd vergeten zijn, door ons gevoel van maakbaarheid, dat dingen je ook toevallen, dat je "geluk moet hebben".

Geluk is ook iets wat je moet leren zien. Het zit niet in grote dingen. De prachtige bloemen aan de kant van de weg! Een fijn gesprek met iemand.
En er bestaat niet zoiets als 24 uur geluk, denk ik.  Als geluk normaal was, zou je het niet meer ervaren als geluk.

Every day may not be good,

but there is something good in every day!

De vijfentwintigste dag van A Balsa naar Sarria 17 km

Halverwege de nacht werd ik wakker met hoofdpijn. Dat heb ik thuis ook wel eens. Niet zo vaak. Met een paracetamol en een uurtje slaap gaat het wel weer over. Om in een slaapzaal met meerdere slapers te gaan rommelen in je rugzak doe je ook niet. Het gevolg was dat ik rond 7 uur het niveau migraine had bereikt. En dan is het echt de Camino. Een van de medegasten is een huisarts en had wat spullen bij zich.  Na twee zetpillen, een voor de hoofdpijn en een voor de misselijkheid, liep ik toch om 8 uur. Langzaam en proberen vooral in de schaduw te lopen, kwam ik opgang.

Rond een uur of 10 was de hoofdpijn niet weg, maar te hanteren. Na een sinaasappelsap, aan koffie moest ik nog niet denken, en een tortilla, viel ik warempel op mijn stoel op het terras is slaap. Na een kwartiertje slaap was ik herboren.  Nou ja herboren, ik was weer zover om verder te lopen. We waren van plan om wat verder te lopen dan Sarria. We hebben eigenlijk net niet genoeg dagen om alle routes te lopen. En als we nu elke dag wat extra's doen gaat het misschien toch lukken. Dat plan moeten we laten varen, want het is warm, erg warm. En door de late start en de lange pauze is het 14.00 uur als we Sarria bereiken. Ik ben dan eigenlijk al weer afgeserveerd. Vervolgens nog anderhalf uur lopen in de warmte is geen optie meer.

Onderweg zien we steeds spruitjesplanten, maar dan met een hele lange steel. We vragen ons al een aantal jaren af wat dit nu eigenlijk is. Als je thuis bent vergeet je dit weer na te vragen of nog eens op te zoeken op internet. Is het voor het zaad of is zo. Ze zijn volgens ons winterhard. Want anders kunnen ze nog niet zo groot zijn. In eens bedenk ik me, zou het voor de Galicicische soep zijn? Dat is een soep van aardappelen met bouillon. Verder zitten er groene blaadjes in. Ik dacht dat het misschien wel spinazie was of brandnetelbladeren. We vragen dit na en inderdaad de koolbladeren worden gebruikt voor de soep. Een raadselontsluiert.

We nemen afscheid van Diane die samen met MijnMaatje in het vliegtuig zat. Ze gaat nu echt alleen verder. Ze heeft ook dagen alleen gelopen, maar we zagen elkaar 's avonds in de herberg wel steeds. Zij heeft een dag langer dan wij en kan alle routes lopen. Vandaag neemt ze echter een hotel in een dorp verder op.
We nemen nog samen een drankje. Diane koffie en wij een glas witte wijn. Dat had ik natuurlijk niet moeten doen. De wijn steeg me gelijk naar het hoofd en lichtelijk beneveld zeggen we elkaar "tot ziens". Een uurtje later Appte ze al dat ze in haar hotel zat

Ik lag inmiddels "laveloos" in bed. Na een uurtje slaap, een broodje en een douche trek ik bij. We zitten in een prachtige herberg. Met een mooi zonnig terras. Ik wil graag weer wat schrijven en niet alleen reisverslagen. Door de vele ontmoetingen en gesprekken kom ik bijna niet aan schrijven en breien toe. Gisteren hadden we geen wifi. Heb wel een verhaal gemaakt en dat wil ik graag samen met het nieuwe stukje op mijn blog plaatsen.  Ik installeer me op het dakterras. Houdt dat echter maar een half uurtje vol, want het is te warm.

Als ik terugkijk hebben we elke avond volgens mij nog met andere mensen gegeten. En dat is heel erg leuk en bijzonder. Sarria is een grote stad en er zijn veel mensen. In onze herberg is het erg rustig. En er zijn geen bekenden. Dat betekent dat we vanavond samen eten zonder anderen. Dat is ook goed. En op een terrasje. Dat is ook bijzonder want ook dat hebben we deze Camini nog niet gedaan. Het weer is heel erg goed. Dit weer heb ik nog nooit eerder gehad. Zoveel zon en zo warm. Overdag is het me gauw te veel, maar 's avonds is het heerlijk.

MijnMaatje heeft inmiddels al een terras gezocht met schaduw en zit al aan de witte wijn en heeft zijn boek "Ik ben er even niet" van Hape Kerkeling over zijn Camino in 2001 bij zich. Lezen op een terras is niets voor MijnMaatje. Er gebeurt te veel om hem heen, maar af en toe word ik getrakteerd op een stukje uit het boek. Hape sluit zijn dagverslag af met een inzicht van de dag: "Een echte weg neemt niemand gevangen." We hebben het erover wat dit precies inhoud. We komen tot de conclusie dat het kan betekenen dat je principieel moet zijn maar niet zo dat je je het je ruimte om te leven beneemt. Een mooi einde van een Camino dag.

De vierentwintigste dag van O Cebreiro naar A Balsa 22 km

Inderdaad vanmorgen ging om 5.15 uur de wekker en de eerste Spanjaarden vertrokken. Op zich niet erg, maar als het dan ook nog lang duurt voordat ze weg zijn wordt het vervelend. Mijn methode van sjaal en de muts van de slaapzak en de oordoppen met een luisterboek maakten dat ik toch nog weer in slaap viel. Ik werd wakker van het tikken op mijn schouder. Ik lag naast een Spanjaard en ik dacht ik hou me slapend. Ik had geen zin aan Spaanse contacten op de vroege morgen. Maar het was MijnMaatje die op mijn schouder tikte. Het was 6.45 uur en we willen weer vroeg lopen, omdat het warm gaat worden. Om 7 uur liepen we, zonder ontbijt. Die willen we onderweg wel gaan scoren. MijnMaatje vond het toch nog wel lang duren en voorzag ons al lopende van een banaan en een Nederlandse müslikoek.

Na het ontbijt zag ik tot mijn grote vreugde Wouter weer. Met hem en Vincent heb ik samen in een herberg gezeten. We hebben samen gepraat en gegeten. Een van de bijzonderste avonden in een herberg. Het was erg leuk om te horen hoe het hem was vergaan. Hij had nog twee dagen gelopen met Vincent. Maar deze maakte langere afstanden.

Diane loopt vandaag alleen, maar zullen we haar in de herberg treffen. Wij zijn van plan om naar de herberg El Beso in A Balsa te gaan. Wouter sluit bij ons aan en we lopen samen verder op. Het is een warme dag en ik ben blij dat de route niet te ver is.

Na een stop in Triacastela voor een lunch en geld gaan we voor de laatste kilometers richting A Balsa. Verscholen in het groen ligt het dorpje. Drie huizen of zo. Een van de huizen is de herberg van Martijn en Jessica. In de herberg is het heerlijk koel. In de tuin is het helder groen en de zon schijnt heerlijk. In hun bos hangen 3 hangmatten. Ik heb er heerlijk in gelegen. Lekker weer voor een lange zomer zondagmiddag. We drinken samen wat cider en Yvonne, een Amerikaans meisje, heeft onderweg walnoten gekregen. Wij hebben nog doppinda's en samen maken we er een feestje van.

De herberg is erg authentiek en de douches zijn, zeg maar gewoon, naturel. Leistenen met cement. Erg bijzonder om te zien. Je moet ecologische zeep van de herberg gebruiken, want het water komt uit de bergen en het afvalwater gaat weer de bergen is. Aan de tuin mag nog wel wat gebeuren. Dat is nog een woestenij.

We waren hier vorig jaar ook. De baby is inmiddels 14 maanden en loopt al. Buiten is voor haar een probleem. Overleg liggen stenen en overal staan brandnetels en andere bloemen die niet goed zijn voor een peuter. Woon je buiten af en kan je kind nog niet alleen buiten spelen. Even een jaartje ouder en dan kan het.

Het is erg gezellig in de herberg. We zijn, en dat is een uitzondering, met 5 Nederlanders. Dat heb ik deze Camino zelden gezien.  Verder 1 Fransman, 1 Amerikaans meisje, 1 Italiaans meisje. We eten binnen. Een salade van allerlei groenten, brood met iets lekkers, pasta met tomaten en kaas en cake na. Gewoon erg lekker. Maar de gesprekken waren bovenal weer erg geweldig. Wat is dit toch een bijzonder gebeuren. Dat mensen zo met elkaar vertrouwd zijn.  Ook weer een dag met een gouden randje.

De drieëntwintigste dag van Vega del Valcare naar O Cebreiro 16 km

Hoewel de bedden heerlijk fris waren en de ruimte lekker koud was, wilde het met de slaap niet zo lukken. Halverwege de nacht mijn luisterboek maar aangedaan. Het zou mooi weer worden en we

moeten klimmen, dus we moeten niet te laat op pad, hoewel ik volgens mij wel tot de middag kan slapen. Ik sta nooit met tegenzin op tijdens de Camino. Ben altijd weer nieuwsgierig wat de dag gaat brengen. Tijdens het lopen is het wel eens anders. Dan denk ik: dit doe ik nooit meer. Maar als ik bij de herberg ben en gedouched heb is het al weer over. Ik denk wel aan huis, maar het nog geen enkele behoefte om te gaan af tellen. Het Caminoleven bevalt me uitstekend! Altijd op Camino zal saai worden, maar tot nu toe is het goed.

Bij de bakker, waar 10 gasten met 4 mensen werden bediend en we nog een kwartier moesten wachten, hadden we een ontbijt. Dat is de Camino. In Nederland zouden we dat direct anders organiseren. Maar dat is ook de charme.

De wandeling is schitterend. Je loopt door een dal omhoog. En dat omhoog lopen is nou net het venijn. Na een een goed uur begint het echte klimwerk en na 5 minuten ben ik al nat van het zweet. Na drie kwartier is er een dorpje en we nemen een kop koffie. Dan hebben we nog zo'n ruk te gaan. Na een poos sta ik trillend op mijn benen. Het is inmiddels ook half twaalf en ik moet nu echt eten. Warmte, inspanning en geen eten maakt altijd dat ik niet meer aanspreekbaar ben. Maar na een half stokbrood met kaas ben ik er weer. Dan gaan we voor de laatste etappe. 

Rond 13.00 uur zijn we bij de herberg. We zijn een van de eersten. Het dorp is een groot museum met Spaanse plaggenhutten. Het is leuk om hier de middag door te brengen. Ik tref er weer mijn Spaanse kookvriendin. Ook allerlei vrouwen die ik al eens heb ontmoet zijn hier voor de nacht. Het is een grote reünie. Het is wel leuk om ieders belevenissen te horen. 

In het dorpje zijn souvenierswinkeltjes. Het probleem is dat je niets kunt meenemen. Dochterlief appte dat MijnMaatje iets voor Moederdag moest kopen. Dat is gelukt. Een ring van paars leer met een schelp. Ben er blij mee.

In de kerk treffen we de zingende Franse vrouwen weer. Ze zijn nu met z'n negenen. Ze zingen weer samen. Het is wel jammer dat de kosteres de Taize muziek niet even uit zet. Het is wel ontroerend. Ze zingen met veel overtuiging! We gaan vanavond naar de mis. Misschien dat er iets te zingen valt. 

We treffen nog een Nederlander. Hij is15 januari vertrokken vanuit Nederland.  Moet nu nog 6 dagen. In Nederland, België en Frankrijk geen pelgrim getroffen. Dat is hier wel anders. Ik zit nu voor de herberg te typen. De herberg is erg groot. Ik denk wel 170 plaatsen en is compleet vol. Ook de hotels zijn vol. Het is weekend. Misschien dat dat iets uitmaakt. Wij liggen op een zaal met Spanjaarden. Nadeel is dat je bijna niet met hun kunt praten. Door hun manier van praten hebben ze altijd erg veel kabaal om zich heen. Ze staan vroeg op en doen er eindeloos over om weg te gaan. Maar wij boffen nog. Onze andere Nederlandse wandelmaatje ligt in de grote zaal. ' s Avonds komt de hospitalera controleren en tot mijn grote verbazing krijgt iemand fiks door de benen dat zij het raam open heeft gezet. 24 volwassen mensen op een zaal zonder open raam of deur!